61. Festival Zajednice Profesionalnih Pozorišta Srbije „Joakim Vujić“ predstavlja značajan događaj u pozorišnom kalendaru Srbije, pružajući platformu za raznovrsne pozorišne prakse. Ove godine, selekcija predstava je rezultat pažljivog promišljanja o umetničkim vrednostima, tematskoj raznolikosti i estetskim pristupima koji odražavaju savremene društvene i kulturne kontekste koji su izvedeni na osnovu prijavljenih predstava od strane pozorišta. U periodu od prošlogodišnje selekcije do danas, odgledano je 21 predstava, što ukazuje na izazove i mogućnosti s kojima se suočavaju pozorišta u Srbiji. Ovogodišnja selekcija ima za cilj da istakne ne samo umetnički kvalitet, već i relevantnost tema koje se obrađuju, kao i različite pristupe u režiji, dramaturgiji i samoj glumačkoj izvedbi.

Predstave koje predlažem za ovogodišnje izdanje festival su:

1. Galeb, po tekstu Antona Pavloviča Čehova i u režiji Filipa Vinogradova u produkciji Pozorišta “Bora Stanković” iz Vranja
Predstava „Galeb“ donosi savremenu interpretaciju Čehovljeve drame, koja se bavi večnim temama umetnosti, ljubavi i ljudske sudbine. Režija mladog ruskog reditelja Filipa Vinogradova donosi svežinu i aktuelnost, preispitujući odnose između likova kroz prizmu savremenih društvenih konteksta. Vinogradov se ne oslanja samo na klasičnu strukturu drame, već je adaptira kako bi reflektovao savremene dileme i unutrašnje sukobe likova. Ova predstava istražuje suštinske ljudske emocije, kao što su neuzvraćena ljubav i potraga za smislom, što je čini relevantnom za današnju publiku. Kroz snažnu glumačku igru i zanimljivu scenografiju, „Galeb“ postavlja pitanja o umetnosti i njenoj ulozi u životima pojedinaca, čime se poziva publika na introspekciju i promišljanje o vlastitim snovima i aspiracijama.

2. “Amazonke”, autori teksta Julia Sandor i Jaša Koceli , režija Jaša Koceli , produkcija Pozorište za decu i mlade Kragujevac

Ova predstava predstavlja jedinstvenu fuziju mitologije i istorije, istražujući ulogu žena ratnica kroz vekove. Koceli, kao reditelj i koautor, koristi pozorišnu arheologiju kako bi spojio legende kavkaskih naroda sa istorijskim podacima o ženama ratnicama iz antičke Grčke. Ova predstava ne samo da obogaćuje pozorišni repertoar, već i otvara važna pitanja o identitetu, snazi i nezavisnosti žena u savremenom društvu. Kroz dinamičnu koreografiju i bogatu scenografiju, „Amazonke“ istražuju teme moći i otpora, pozivajući publiku da preispita tradicionalne rodne uloge. Ova predstava je značajna jer ne samo da slavi snagu žena, već i izaziva stereotipe, čineći je relevantnom u kontekstu savremenih borbi za ravnopravnost.

3. “Neki važan čovek”, po tekstu i režiji Željka Hubača a u produkciji
Narodnog pozorišta Timočke krajine “Zoran Radmilović”
Odlučio sam da u selekciju uvrstim ovu predstavu zbog njene sposobnosti da kompleksno istražuje život i političku karijeru Nikole Pašića kroz veoma zanimljiv pristup. Ova drama o Nikoli Pašiću koristi bogatu istorijsku građu kako bi istražila kompleksnost političkog života i identiteta. Kroz realistične slike i snoviđenja, postavlja važna pitanja o odgovornosti i etici u politici. Predstava se bavi temama lične i kolektivne istorije, istražujući kako prošlost oblikuje sadašnjost. Kroz snažne dijaloge i emotivne scene, „Neki važan čovek“ poziva publiku da razmisli o vlastitim političkim stavovima i odgovornosti prema društvu. Ova predstava je značajna jer ne samo da osvetljava istorijske figure, već i pruža kritički osvrt na savremene političke okolnosti, čineći je relevantnom za današnje društvo. Sa svojim izraženim tematskim slojevima provocira diskusiju o značaju pozorišta u analizi I kritici prošlosti, čime se potvrdjuje njena relevantnost i vrednost unutar savremenog pozorišnog diskursa.

4. Hamlet u selu Mrdusa donja, tekst Ivo Brešan, režija Jana Maričić, produkcija Narodno pozorište Priština sa privremenim sedištem u Gračanici

Adaptacija Breshanovog dela donosi univerzalne teme ljudske prirode i moralnih dilema, smeštene u savremeni kontekst. Maričićka koristi humor i ironiju kako bi istražila korupciju i ljudsku slabost, pružajući kritički osvrt na društvo. Predstava pruža zanimljiv pogled na borbu pojedinca protiv učinka tradicije i lokalne sredine, fokusirajuci se na teme moralnosti, osvete ali i apsurdnih ljudskih odnosa u malim zajednicama istražujući kako pojedinci reaguju na izazove i nepravde u svom okruženju. Kroz snažnu glumačku igru i kreativnu scenografiju, „Hamlet u selu Mrdusa donja“ postavlja pitanja o ljudskoj prirodi i etici, čime se poziva publika na razmišljanje o vlastitim vrednostima i izborima.

5. Srpskoj omladini, Dimitrije Tucović, tekst i režija Zlatko Paković, produkcija PULS teatar Lazarevac
Ova predstava se bavi temama socijalne pravde i odgovornosti, koristeći istorijske reference i savremene probleme. Paković, kroz angažovanu dramaturgiju, poziva publiku na akciju i promišljanje o društvenim nepravdama. Kroz dinamičnu strukturu i snažne poruke, predstava istražuje kako pojedinci mogu uticati na promene u društvu. Ova predstava je značajna jer ne samo da osvetljava istorijske figure, već i pruža kritički osvrt na savremene političke okolnosti, čineći je relevantnom za današnje društvo. Kroz snažnu glumačku igru i emotivne scene, „Srpskoj omladini, Dimitrije Tucović“ poziva publiku da razmisli o vlastitim političkim stavovima i odgovornosti prema društvu.

6. Vesele žene Vindzorske, pisac William Shakespeare, režija Sonja Petrović, produkcija Kruševačko pozorište
Ova komedija istražuje savremene uloge žena u društvu, koristeći humor i ironiju. Rediteljka, donosi savremeni kontekst u klasičnu priču, istražujući kako se tradicionalne rodne uloge prepliću sa savremenim izazovima. Predstava se bavi pitanjima identiteta i očekivanja, pružajući zabavnu, ali i kritičku perspektivu. Kroz dinamičnu glumačku igru i kreativnu scenografiju, „Vesele žene Vindzorske“ postavljaju pitanja o ljubavi, prevari i društvenim normama, čime se poziva publika na razmišljanje o vlastitim vrednostima i izborima.

7. Maga, po tekstu Jelene Kajgo a u režiji Borisa Todorovića, produkcija Narodno pozorište Užice, predstava grada domaćina, koja učestvuje po automatizmu što je predviđeno statutom ovog festivala

Ova predstava fokusirana na borbu glavne junakinje za savremeni ples i ljudska prava dvadesetih godina prošlog veka, razmatra značaj umetnosti u tmurnim vremenima koristeći dramsko – plesni izraz uz muziku Irene Dragović Popović, čime se stvara emotivna priča o slobodi, istini i društvenim vrednostima kroz dinamičnu koreografiju i emotivnu dubinu, „Maga“ poziva publiku da razmisli o vlastitim iskustvima i osećanjima, čime se stvara snažna veza između izvođača i gledalaca.

Na osnovu analize prijavljenih predstava, verujem da će ovogodišnji festival ponuditi raznovrsne i kvalitetne predstave koje će privući pažnju publike. Selekcija je osmišljena tako da obuhvati različite umetničke pristupe i teme, čime se stvara platforma za dijalog i razmenu ideja među umetnicima i publikom. Očekujem da će festival doprineti jačanju pozorišne zajednice i podstaknuti dalji razvoj umetničkog stvaralaštva u sklopu ove zajednice.

Selektor Zoran Stamatović

Užice 1.04.2025.